шекараны қорғау күштері — шекара әскерлері. Ш.қ.к. құрлықтағы және жағалық қорғау күштері болып бөлінеді. Құрлықтағы шекара әскерлері мемлекеттік шекараны қырағы күзетіп, оны қорғауға және қарсыластың шабуыл жасауына тойтарыс беруге қабілетті. Шекарашы әскерлердің жоғары… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
тактикалық-техникалық көрсеткіштер — (Тактико технические данные) қару жарақ түрлері мен соғыс техникасының жауынгерлік және техникалық мүмкіндіктерін сипаттайтын көрсеткіштер жиынтығы. Қарудың Т.т.к іне сүйене отырып, командирлер әскерлерге нақтылы жауынгерлік міндеттер жүктейді,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
арқалық — 1 (Жамб., Шу; Көкш., Қ ту; Орал: Жән., Жаңғ., Чап.; Қар.; Рес., Қалм.) үй төбесіне салатын бел ағаш. А р қ а л ы қ т а р ы ң жақсы екен (Жамб., Шу). Мына а р қ а л ы қ т ы тапқан ақ екенсің (Орал, Жән.). А р қ а л ы қ ағаштар жетпей тұр (Көкш., Қ … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
кембағалық — (Монғ.) олқылық, кемістік, жетімсіздік. Жоспарлы көрсеткіштері негізінен орындалғанымен жекелеген көрсеткіштерде к е м б а ғ а л ы қ байқалғандығын сол саланың мекемелері әкімшілігіне ескертеміз («Ж. өмір», 13.06.1987) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
әскери-теңіз флоты — (Военно морской флот) мемлекеттің қарулы күштерінің бір бөлігі. Ә т.ф. дербес те, қарулы күштердің басқа түрлерімен бірігіп те теңізде, мұхитта, өзен көлдерде соғыс қимылдарын жүргізеді. Ірі мемлекеттердің Ә т.ф., әдетте, су беті күштері мен су… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
танк — қуатты қарумен жарақталған, шынжыр табанды, өтімділігі жоғары, сауытты ұрыс машинасы. Т інің негізгі элементтеріне айналмалы мұнаралы сауытты корпус, қару жарақ, күш беретін (моторлы) қондырғы, күш берілісі, жүріс бөлігі, электр жабдықтары,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
парашют — (франц. parachute, грек сөзі parer алдын алу, chute – құлау) ауа кедергісі есебінен объектіні тежеуге арналған құрылғы. Ұшу аппаратынан түскен адамның, тасталған жүктердің, ғарыштық аппараттардың түсірілетін бөліктерінің, жарық бергіш авиациялық… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
жүзгіш машиналар — (Плавающие машины) алдын ала дайындықсыз су бөгеттерінен өте алатын ұрыстық және көліктік (доңғалақты немесе шынжыр табанды) құралдар. Бірінші ұрыстық Ж.м. (автомобиль қайықтар немесе амфибиялар) ХХ ғасырдың басында пайда болды. Орыс өнертапқышы… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
соққылы ауа толқыны — ядролық жарылыстың аса қуатты зақымдаушы факторы. С.а.т. аса қуатты қиратқыш күшімен сипатталады және ол жарылыс орталығына жан жаққа дыбыстан тез жылдамдықпен тарайтын күшті сығылған ауа аймағы болып табылады. С.а.т ның қуат көзі – жарылыс… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
таулы жердегі инженерлік қамтамасыз ету — (Инженерное обеспечение в горах) таулы жердегі жағдайлар бөлімшелердің ұрыс қимылдарымен қатар олардың инженерлік қамтамасыз етілуіне көп әсер етеді. Ол жергілікті жерді инженерлік жабдықтау ерекшелігімен, инженерлік тапсырмаларды орындаудың… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу